Leren kiezen: waarom het zo moeilijk is — en hoe je het simpeler maakt

Kiezen is lastig.
Dat merk je in grote keuzes. Zoals een andere baan, een nieuwe opleiding of verhuizen naar een andere plek. Maar ook in kleine keuzes. Wat ga je eten vanavond? Welke serie ga je kijken? Wat doe je in je weekend?
Veel mensen lopen hierin vast. Niet omdat ze niet weten wat ze willen. Maar juist omdat ze zoveel willen. Omdat er zoveel mogelijk is. En omdat ze niets willen missen.

Waarom is kiezen zo moeilijk? En hoe maak je het simpeler?
Laten we beginnen bij het begin.

Keuzestress is geen aanstellerij

Keuzestress is niet iets van deze tijd alleen. Maar we hebben er wel steeds vaker last van.
Dat heeft een simpele reden. Er is meer keuze dan ooit.
Vroeger groeide je vaak op met vaste routes. Je ging werken waar je ouders werkten. Je deed wat bij je buurt hoorde. Je woonde waar je geboren was.
Nu is dat anders.
Je kunt overal werken. Je kunt alles leren. Je kunt reizen. Je kunt een ander leven kiezen dan je ouders of je vrienden.

Dat is mooi.
Maar het zorgt ook voor twijfel. Want als alles kan, wat wil je dan?

Waarom kiezen moeilijk voelt

Kiezen betekent verliezen.
Dat klinkt zwaar. Maar dat is precies de reden waarom kiezen zo lastig voelt.
Als je A kiest, kies je niet voor B, C of D.
En dat doet iets met je hoofd.
Je denkt al snel:

• Wat als ik spijt krijg?
• Wat als dit niet het beste is?
• Wat als ik iets mis?

Dat heet FOMO — fear of missing out. Angst om iets te missen. Niet omdat je alles tegelijk wilt doen. Maar omdat je bang bent dat je straks denkt: Had ik maar…

Daar komt nog iets bij.

Veel mensen zijn gewend om te pleasen. Om rekening te houden met anderen. Om verwachtingen te voelen.
Dan denk je niet alleen:
Wat wil ík?
Maar ook:
Wat vinden anderen als ik dit kies? Dat maakt kiezen nog ingewikkelder.

Niet kiezen kost ook iets

Sommige mensen schuiven keuzes voor zich uit.
Ze blijven hangen in:

• Twijfelen
• Wikken en wegen
• Uitstellen
• Lijstjes maken
• Advies vragen

Soms jarenlang. Dat lijkt veilig. Maar niet kiezen is óók kiezen.
Je kiest dan voor blijven waar je bent.
En dat heeft gevolgen.
Je blijft werken in een baan die je weinig energie geeft.
Je blijft wonen in een huis dat niet meer past.
Je blijft omgaan met mensen die je leegzuigen.
Je blijft leven op de automatische piloot.
Dat knaagt. En dat kost energie.

Hoe maak je kiezen simpeler?

Niet door nóg meer nadenken. Niet door nóg langer twijfelen.
Maar door het proces kleiner en concreter te maken.

Hier zijn vijf manieren die werken.

1. Bepaal je vertrekpunt

Wat wil je níet meer?
Dat is vaak makkelijker te voelen dan wat je wel wilt.
Denk aan:

• Ik wil niet meer altijd moe thuiskomen
• Ik wil niet meer over mijn grenzen gaan
• Ik wil niet meer alles alleen doen
• Ik wil niet meer op zondag al stress voor maandag

Dat is je vertrekpunt.
Daar begint beweging.

2. Maak het klein

Grote keuzes voelen zwaar. Maak ze kleiner.

Niet: Wat wil ik de rest van mijn leven doen?

Maar: Wat lijkt me nu interessant voor de komende tijd?

Niet: Waar wil ik de komende 30 jaar wonen?

Maar: Waar voel ik me de komende 2 jaar prettig?

Niet: Wat als dit niet perfect is?

Maar: Wat is goed genoeg voor nu?

Kiezen wordt lichter als je het tijdelijk maakt.

3. Vertrouw op proberen

Je hoeft niet alles zeker te weten voordat je kiest.

Veel keuzes worden pas duidelijk door te doen.

Ga ergens werken en ontdek hoe het voelt.
Ga wonen in een andere stad en merk wat dat met je doet.
Probeer een nieuwe hobby of opdracht uit.
Zie keuzes niet als slot op de deur.
Zie het als experiment.

4. Luister naar je lichaam

Je hoofd kan alles bedenken.
Maar je lichaam liegt niet.
Let hier eens op:

• Waar voel je spanning?
• Waar voel je ontspanning?
• Waar krijg je energie van?
• Waar voel je weerstand?

Je lijf weet vaak eerder dan je hoofd of iets klopt.
Dat maakt kiezen simpeler.

5. Vraag je af: wat als ik het níet doe?

Soms helpt deze vraag meer dan eindeloos nadenken over ‘voor’ en ‘tegen’.
Vraag jezelf:
Hoe ziet mijn leven eruit over een jaar als ik hier niks mee doe?
Ben je dan op een plek waar je blij van wordt? Of juist niet?
Deze vraag maakt veel duidelijk.

Kiezen vraagt moed. Geen zekerheid.

Er bestaat geen perfecte keuze.
Iedere keuze heeft gevolgen. Mooie én lastige.
Dat hoort erbij.
Kiezen vraagt niet om zekerheid. Het vraagt om moed. Om eerlijk kijken naar jezelf. En stappen zetten, ook al voel je spanning.
Daar zit groei.
Daar zit beweging.
En daar zit vrijheid.

Wat zou je kiezen als niemand iets van je vond?

Dat is misschien wel de belangrijkste vraag.
Niet:

• Wat verwachten anderen?
• Wat hoort?
• Wat is slim?

Maar puur:

• Waar word jij blij van?
• Wat geeft jou energie?
• Waar klopt het?

Begin daar.

Maak het klein. Maak het tijdelijk. Probeer. Ervaar.
En vertrouw erop: kiezen leer je door het te doen.

Krachtige Kameleon